Bahasa Jawa Lama ialah bahasa Jawa fasa tertua yang dituturkan di kawasan yang kini dikenali sebagai Jawa Tengah dan seluruh Jawa Timur. Ia merupakan salah satu bahasa Polinesia-Melayu Barat dan justera, adalah agak serupa dengan bahasa Melayu Lama.Sedangkan bukti tulisan bahasa Jawa Lama yang terawal merupakan "prasasti Tarumanegara" Sanskrit yang wujud sejak 450 Masihi di Jawa, contoh tertua yang ditulis pada keseluruhannya dalam bahasa Jawa ialah "prasasti Sukabumi" yang bertarikh 25 Mac 804. Prasasti ini yang ditemui di kecamatan Pare, Kabupaten Kediri di Jawa Timur sebenarnya merupakan salinan daripada versi asal yang wujud sekitar 120 tahun lebih awal lagi; hanya salinan ini masih wujud. Kandungannya adalah berkenaan dengan pembinaan sebuah empangan di sebatang terusan pengairan berhampiran Sungai Śrī Hariñjing (Srinjing kini). Prasasti ini merupakan jenisnya yang terakhir yang ditulis dalam tulisan Pallava, dengan kesemua contoh yang kemudian ditulis dalam tulisan Jawa (Hanacaraka).