Bertujuan

Diagnostik

Ujian diagnostik adalah satu prosedur yang dijalankan untuk mengesahkan kehadiran penyakit dalam seorang individu yang disyaki mempunyai penyakit, biasanya mengikut laporan gejala atau berdasarkan keputusan ujian perubatan yang lain.[1][2] Contoh ujian tersebut adalah:

1. Menggunakan perubatan nuklear untuk memeriksa pesakit yang mengalami limfoma.
2. Mengukur gula darah pada orang yang menghidap diabetes.
3. Mengambil jumlah darah individu yang mengalami demam teruk untuk memeriksa jangkitan bakteria.[1]
4. Memantau pembacaan elektrokardiogram pada pesakit yang menderita sakit dada.[3]

Saringan

Penyaringan dapat merujuk kepada ujian perubatan yang digunakan untuk mengesan kehadiran penyakit pada seorang yang berisiko dalam kumpulan yang ditentukan seperti populasi, keluarga, atau tenaga kerja.[4][5] Saringan dapat dilakukan untuk pemantauan penyakit tersebar luas, menguruskan epidemiologi, bantuan pencegahan, atau secara ketat untuk tujuan statistik.[6] Contoh ujian tersebut adalah:

1. Ujian saringan COVID-19 yang menggunakan kaedah swab nasofarinks.[7][8]
2. Ujian saringan barah paru-paru pada individu yang tidak merokok yang terdedah kepada asap rokok dalam persekitaran kerja yang tidak terkawal.
3. Mengukur tahap TSH dalam darah bayi yang baru lahir sebagai sebahagian daripada ujian saringan baru lahir untuk hipotiroidisme kongenital.[9]

Pemantauan

Beberapa ujian perubatan digunakan untuk memantau kemajuan, atau tindak balas terhadap rawatan perubatan.

Dengan kaedah

Sebilangan besar kaedah ujian dapat diklasifikasikan ke dalam salah satu kumpulan luas seperti berikut:

• Pemerhatian pesakit, yang mungkin dirakam gambar atau video.
• Soalan yang ditanyakan semasa mengambil sejarah perubatan seseorang individu.
• Ujian yang dilakukan dalam saringan fizikal
• Ujian radiologi, contohnya, sinar-x digunakan untuk membentuk gambar sasaran badan.

• Diagnostik in vivo yang merupakan ujian didalam badan. Seperti:
  • Manometri[10]

• Diagnostik in vitro yang merupakan menguji sampel tisu atau cecair badan.[11][12] Seperti:
  • Ujian genetik
  • Ujian glukosa darah[13]
  • Ujian fungsi hati[14]
  • Ujian kalsium[14]
  • Menguji elektrolit dalam darah, seperti natrium, kalium, kreatinin dan urea.[15]
  • dan sebagainya..

Mengikut lokasi sampel

Ujian in vitro dapat dikelaskan mengikut lokasi sampel yang diuji, termasuk:

• Ujian darah
• Ujian air kencing
• Ujian tinja
• Ujian kahak