Pada 16 Mac 2020 jam 10 malam waktu Malaysia, Perdana Menteri Malaysia, Tan Sri Muhyiddin Yassin memberi ucapan secara langsung di televisyen dan secara rasmi mengisytiharkan perintah kawalan pergerakan di bawah Akta Pencegahan dan Pengawalan Penyakit Berjangkit 1988 dan Akta Polis 1967.[7]

Berkuat kuasa pada 18 Mac, Malaysia secara rasmi melaksanakan langkah kawalan pergerakan. Pada 25 Mac, Perdana Menteri, Tan Sri Muhyiddin Yassin melalui siaran langsung kebangsaan mengumumkan bahawa perintah kawalan itu dilanjutkan sehingga 14 April.[9][10] Walau bagaimanapun, terdapat pertimbangan kawalan pergerakan lebih lanjut sehingga akhir April atau Mei kerana jumlah kes di Malaysia dijangka meningkat pada pertengahan April, menurut Pertubuhan Kesihatan Sedunia (WHO).[11][12] Pada 8 April, Ketua Pengarah Kesihatan Malaysia, Datuk Dr Noor Hisham Abdullah memberitahu kementerian kesihatan sedang mengadakan perbincangan dengan kabinet negara mengenai kemungkinan lanjutan PKP, dengan keputusan empoh PKP yang diumumkan tidak lewat daripada hari Jumaat.[13][14]

Polis Diraja Malaysia (PDRM) pada mulanya memberi amaran bahawa sesiapa yang tidak mematuhi langkah kawalan boleh dikenakan pelbagai penalti di bawah Kanun Keseksaan.[15] Walau bagaimanapun, pada 18 Mac, jabatan Peguam Negara mengeluarkan gazet persekutuan khusus untuk perintah kawalan, menyatakan penalti sehingga RM1,000 dan/atau sehingga enam bulan penjara bagi sesiapa yang tidak mematuhi peraturan perintah itu.[16]

Semua perjalanan antara negeri, kecuali perjalanan ke Sarawak tertakluk kepada kebenaran bertulis daripada pihak polis yang dikehendaki dengan alasan yang sah dalam tempoh kawalan.[17] Kehadiran orang ramai di balai polis yang cuba mendapatkan permit hanya dalam tempoh beberapa jam sebelum kawalan perjalanan dikuatkuasakan juga berlaku. Bimbang bahawa penyakit itu akan tersebar, PDRM kemudian membatalkan polisi tersebut dalam tempoh beberapa jam sehingga notis selanjutnya.[18]

Semasa perintah itu, PDRM mengadakan sekatan jalanraya di seluruh negara,[19] untuk memastikan dan memberi amaran kepada rakyat Malaysia untuk tinggal di rumah dan mematuhi perintah itu.[20][21][22] Bermula dari 22 Mac, Angkatan Tentera Malaysia akan digerakkan untuk membantu pihak PDRM bagi memastikan keberkesanan perintah terebut.[23][24]

Pada 30 Mac, kerajaan pusat telah menetapkan bahawa semua perniagaan seperti pasar raya dan restoran, termasuk perkhidmatan penghantaran makanan hanya boleh dikendalikan dari pukul 8 pagi sehingga 8 malam bermula dari 1 April.[25] Bagaimanapun, kerajaan Sarawak menegaskan masa operasinya dari 7 pagi sehingga 7 malam, menyatakan bahawa siang di Sarawak lebih awal berbanding Malaysia Barat.[26] Langkah selanjutnya bermula 1 April; seseorang tidak boleh menemani orang lain semasa perjalanan kecuali dengan tujuan untuk perubatan, radius perjalanan 10 km untuk semua pelancong (termasuk untuk tujuan perubatan) dan melarang semua jenis perhimpunan kecuali untuk pengebumian, namun para hadirin mesti dalam jumlah minimum.[27] Sesiapa yang melakukan perjalanan dengan tujuan perubatan dikecualikan daripada peraturan perseorangan dan jarak perjalanan.[28]

Semua peringkat rantai bekalan berkaitan pertanian dan industri perikanan dibenarkan beroperasi sepanjang perintah.[29]

Perintah Kawalan Pergerakan Diperketatkan

Bermula 27 Mac, beberapa kawasan tertentu di Malaysia tertakluk kepada perintah ketat yang dipanggil "Perintah Kawalan Pergerakan Diperketatkan (PKPD)" selama 14 hari jika kumpulan besar dikesan di dalam kawasan itu agar kerajaan dapat menjalankan ujian COVID-19 dengan teliti terhadap semua penduduk, dan untuk membendung penyebaran pandemik di luar kawasan tersebut. Pesanan termasuk: Perintah termasuk:[30]

• semua penduduk dan pelawat di dalam kawasan dilarang keluar dari rumah mereka semasa perintah itu;
• bukan penduduk dan pelawat dari luar kawasan tidak dibenarkan masuk ke kawasan yang tertakluk kepada perintah itu;
• semua perniagaan ditutup;
• bekalan makanan yang mencukupi akan diberikan oleh pihak berkuasa semasa 14 hari untuk semua penduduk;
• pangkalan perubatan akan ditubuhkan di kawasan itu;
• semua jalan ke kawasan itu disekat.

Pada 27 Mac, dua kawasan di Simpang Renggam, Johor tertakluk kepada perintah lebih ketat yang dipanggil "Perintah Kawalan Pergerakan Diperketatkan (PKPD)" sehingga 9 April kerana kawasan tersebut sahaja menyumbang kepada setinggi 61 kes. [30] Pada 30 Mac, perintah ini dilaksanakan untuk beberapa kampung di Kampung Sungai Lui, Daerah Hulu Langat, Selangor disebabkan oleh pengesanan kumpulan yang melibatkan madrasah dengan 71 kes positif.[31] Menara City One yang majoriti didiami olej pekerja asing di Jalan Munshi Abdullah, Kuala Lumpur tertakluk kepada perintah yang dilanjutkan pada 31 Mac lalu disebabkan oleh 17 kes yang melibatkan penduduk menara telah dikesan.[32] Perumahan flat Selangor Mansion dan Malayan Mansion, terletak di Jalan Masjid India, Kuala Lumpur, tertakluk kepada PKPD pada 7 April, kerana 15 kes positif dikesan di dalam kedua-dua bangunan itu.[33]

Pada 6 April, Menteri Pertahanan Malaysia, Datuk Seri Ismail Sabri Yaakob berkata bahawa kerajaan sedang merancang untuk prosedur operasi piawaian yang baru mengenai PKPD dan kerajaan cuba tidak mengenakan jarak yang luas ke kawasan yang tertakluk kepada PKPD.[34] Beberapa negeri turut membatalkan Bazar Ramadan.

Kawasan yang terlibat

Berikut ialah kawasan yang terlibat dalam Perintah Kawalan Pergerakan Diperketatkan (PKPD):

Perintah Kawalan Pergerakan Bersyarat

Pada 1 Mei, Tan Sri Muhyiddin Yassin dalam ucapan khasnya sempena Hari Pekerja telah memperkenalkan Perintah Kawalan Pergerakan Bersyarat (PKPB), iaitu pelonggaran syarat-syarat PKP tertentu untuk membuka semula ekonomi negara secara terkawal yang dijadualkan bermula dari 4 Mei.[42] Syarat-syarat baharu dalam PKPB termasuk:[43]

• hampir semua sektor dan aktiviti ekonomi dibenarkan beroperasi sambil memperhatikan Prosedur Operasi Standard (SOP) perniagaan yang merangkumi penjarakan sosial dan mencatat nama dan nombor telefon pelanggan dan tarikh lawatan mereka;
• aktiviti sukan yang melibatkan perhimpunan besar, sentuhan badan dan risiko jangkitan lain tidak dibenarkan, termasuk semua acara sukan dalaman dan stadium. Kegiatan sukan luar yang tidak melibatkan sentuhan badan dengan kumpulan kecil tanpa penonton dan tidak melebihi 10 orang dibenarkan dengan syarat penjarakan sosial dilakukan;
• acara sosial, komuniti dan budaya yang melibatkan perhimpunan besar serta semua jenis acara dan perhimpunan rasmi adalah tidak dibenarkan. Aktiviti keagamaan dan semua aktiviti berjemaah atau perhimpunan di rumah ibadat juga tidak dibenarkan;
• perjalanan antara negeri, termasuk tradisi balik kampung sempena perayaan Hari Raya Aidilfitri yang akan datang tidak dibenarkan kecuali untuk tujuan kerja dan pulang setelah terkandas di kampung halaman atau di tempat lain.

Perintah Kawalan Pergerakan Pemulihan

Pada 7 Jun 2020, Perdana Menteri, Tan Sri Muhyiddin Yasin telah mengumumkan bahawa pada 10 Jun, Perintah Kawalan Pergerakan Bersyarat (PKPB) akan digantikan dengan Perintah Kawalan Pergerakan Pemulihan (PKPP) yang merupakan fasa pemulihan dari pelaksanaan PKP dan PKPB yang bermula pada 10 Jun hingga 31 Disember 2020.[44]

Langkah mengikut negeri

Pahang

Bermula 21 Mac (Sabtu) sehingga 31 Mac (Selasa), semua premis perniagaan di daerah Kuantan, Pekan, Bentong, Jerantut dan Temerloh, (Cameron Highlands telah bermula melaksanakan langkah tersebut pada 16 Mac) hanya boleh beroperasi pada waktu siang sehingga 12 jam, dan perlu ditutup selepas 7 malam sehingga 7 pagi. Mengikut ukuran, semua kedai yang pada asalnya dibenarkan beroperasi dalam tempoh perintah kawalan termasuk restoran pandu lalu, restoran makanan segera dan stesen minyak, tidak dibenarkan beroperasi antara jam 7 malam hingga 7 pagi.[45] Bermula 1 April, polis negeri Pahang mengetatkan sempadan negeri dan menubuhkan sekatan jalan raya di jalan utama negeri. [46]

Perak

Waktu operasi pasar borong di Perak semasa PKP ditetapkan dari 4 pagi sehingga 10 pagi. Bagaimanapun, bermula 6 April, perniagaan berkaitan makanan basah seperti ayam dan makanan laut ditetapkan dari 4 pagi sehingga 10 pagi, manakala perniagaan untuk sayur-sayuran dan buah-buahan ditetapkan dari 11 pagi sehingga 4 petang. Penutupan dari 10 pagi sehingga 11 malam diutamakan untuk proses pembersihan.[47]

Terengganu

Polis Terengganu merancang untuk mengawal kawalan lalulintas berdasarkan nombor pendaftaran kenderaan, di mana kenderaan dengan nombor pendaftaran ganjil hanya boleh dibenarkan dalam hari yang ganjil dan sebaliknya, bermula 1 April, namun ianya ditangguhkan untuk memberi laluan untuk kajian terperinci terhadap kawalan yang dicadangkan.[48]